본문 바로가기
실해석학/리만 적분

적분가능 함수열

by 수학과 맛보기 2024. 1. 1.

 

Observation

$f_{n} \in \mathcal{R}[a, b]$,  $f_{n} \to f$

1. $f \in \mathcal{R}[a, b]$?   No!

 

예) $\mathbb{Q} \cap [0, 1] = \left\{r_{1}, r_{2}, \cdots \right\} $이라 할때 $f_{n} : [0, 1] \to \mathbb{R} $, $f_{n}(x) = \begin{cases}
1 & \text{ }  x \in \left\{r_{1}, r_{2}, \cdots, r_{n} \right\} \\
0 & \text{ otherwise } \;  
\end{cases}$

 

$f_{n} \in \mathcal{R}[0, 1]$ ( $\because$  유한개의 점에서 불연속)

그러나 $f_{n}(x) \to f(x) = \begin{cases}
1 & \text{ }  x \in [0, 1] \cap \mathbb{Q} \\
0 & \text{ } x \in [0, 1] \cap \mathbb{Q}^{C}  
\end{cases}$ 이므로 $f \notin \mathcal{R}[0, 1]$

 

2. $f \in \mathcal{R}[a, b]$이면 $\int_{a}^{b} f_{n} dx \to \int_{a}^{b} f dx$?   No!

 

예) $f_{n}(x) = \begin{cases}
n^{2}x &  0 \leq x \leq \frac{1}{n} \\
2n - n^{2}x & \frac{1}{n} \leq x \leq \frac{2}{n} \\
0 &  \frac{2}{n} \leq x \leq 1
\end{cases}$

 

$f_{n} \in \mathcal{R}[0, 1]$,   $f_{n}(x) \to f(x) = 0 \in \mathcal{R}[0, 1]$

그러나 $\int_{0}^{1} f_{n} dx = 1 \nrightarrow \int_{0}^{1} f dx = 0$ 

 

 

 

정리1

$[a, b]$에서 적분가능한 함수열 $\left<f_{n} \right>$이 $[a, b]$ 위에서 $f : [a, b] \to \mathbb{R}$에 평등수렴하면

$f \in \mathcal{R}[a, b]$    &    $\displaystyle \lim_{n \to \infty} \int_{a}^{b} f_{n} dx = \int_{a}^{b} f dx = \int_{a}^{b} \displaystyle \lim_{n \to \infty} f_{n} dx$

 

더보기

  Show 1 : $f$가 유계

  임의의 $\varepsilon > 0$을 택하자.

  $f_{n} \rightrightarrows f$이므로 적당한 $K \in \mathbb{N}$가 존재하여

  $n \geq K, \; x \in [a, b]$  $\Rightarrow$  $\left|f_{n}(x) - f(x) \right| < \frac{\varepsilon }{4(b - a)}$

  를 만족한다.

 

  $\therefore$  $x \in [a, b]$  $\Rightarrow$  $\left|f(x) \right| \leq \left|f_{K}(x) \right| + \frac{\varepsilon }{4(b - a)}$

  이때 $f_{K}(x)$는 유계이므로 $f$는 유계이다.

 

  Show 2 : $f \in \mathbb{R}[a, b]$

  임의의 $P \in \mathcal{P}[a, b]$에 대하여

  $n \geq K$  $\Rightarrow$  $-\frac{\varepsilon }{4(b - a)} < m(f - f_{n}, I_{k}) \leq M(f - f_{n}, I_{k}) < \frac{\varepsilon }{4(b - a)}$

                  $\Rightarrow$  $U(f - f_{n}, P) - L(f - f_{n}, P) < \frac{\varepsilon }{2}$

 

  $f_{K} \in \mathcal{R}[a, b]$이므로 적당한 $P_{\varepsilon} \in \mathcal{P}[a, b]$가 존재하여

  $U(f_{K}, P_{\varepsilon}) - L(f_{K}, P_{\varepsilon}) < \varepsilon$

  를 만족한다.

 

  $\therefore$  $U(f, P_{\varepsilon}) - L(f, P_{\varepsilon}) $ $\leq U(f_{K}, P_{\varepsilon}) + U(f - f_{K}, P_{\varepsilon}) - L(f_{K}, P_{\varepsilon}) - L(f - f_{K}, P_{\varepsilon})$

                                                  $< \frac{\varepsilon }{2} + \frac{\varepsilon }{2} = \varepsilon$

 

  $\therefore$  $f \in \mathcal{R}[a, b]$

 

  Show 3 : $\displaystyle \lim_{n \to \infty} \int_{a}^{b} f_{n} dx = \int_{a}^{b} f dx $

  $n \geq K$  $\Rightarrow$  $\left|\int_{a}^{b} f_{n} dx - \int_{a}^{b} f dx \right| $ $\leq \int_{a}^{b} \left|f_{n}(x) - f(x) \right| dx$

                                                                   $< \int_{a}^{b} \frac{\varepsilon }{4(b-a)} dx < \varepsilon $

 

 

 

따름정리

$[a, b]$ 위에서 연속함수열 $\left<f_{n} \right>$이 $[a, b]$ 위에서 $f : [a, b] \to \mathbb{R}$에 평등수렴하면

$f \in \mathcal{R}[a, b]$    &    $\displaystyle \lim_{n \to \infty} \int_{a}^{b} f_{n} dx = \int_{a}^{b} f dx = \int_{a}^{b} \displaystyle \lim_{n \to \infty} f_{n} dx$

 

 

 

Remark

$f_{n} : [1, \infty] \to \mathbb{R}$,  $\left<f_{n} \right>
f_{n}(x) = \begin{cases}
\frac{1}{x} & 1 \leq x \leq n \\
0 & n < x 
\end{cases} $

$f_{n} \rightrightarrows f(x) = \frac{1}{x}$ on $[1, \infty)$

$f_{n}$은 $[1, \infty)$에서 적분가능하지만 $f$는 $[1, \infty)$에서 적분 불가능

 

$\Rightarrow$  이상적분은 위 정리가 성립하지 않는다.

 

 

 

따름정리

$f_{n} \in \mathcal{R}[a, b]$,$\sum_{n=1}^{\infty} f_{n}$이 $[a, b]$ 위에서 $f : [a, b] \to \mathbb{R}$에 평등수렴하면

$f \in \mathcal{R}[a, b]$    &    $\sum_{n=1}^{\infty} \int_{a}^{b} f_{n} dx = \int_{a}^{b} f dx = \int_{a}^{b} \sum_{n=1}^{\infty} f_{n} dx$

 

 

 

정리2

$f(x) = \sum_{n=0}^{\infty} a_{n}x^{n}$의 수렴반경이 $R > 0$일 때,

$f$는 임의의 폐구간 $[a, b] \subset (-R, R)$에서 적분가능하고 $\int_{a}^{b} f dx = \sum_{n=0}^{\infty} \frac{a_{n}}{n+1} (b^{n+1} - a^{n+1})$

 

더보기

  $f$는 $[a, b]$ 위에서 평등수렴한다.

  $\therefore$  $f \in \mathcal{R}[a, b]$     &

  $ \int_{a}^{b} f dx = \int_{a}^{b} \sum_{n=0}^{\infty} a_{n}x^{n} dx = \sum_{n=0}^{\infty} a_{n} \int_{a}^{b} x^{n} dx = \sum_{n=0}^{\infty} \frac{a_{n}}{n+1} (b^{n+1} - a^{n+1}) $

 

 

 

'실해석학 > 리만 적분' 카테고리의 다른 글

미적분학의 기본정리  (0) 2024.01.01
적분가능 함수공간  (0) 2023.12.31
측도 0  (0) 2023.12.31
함수의 적분가능성  (0) 2023.12.31
리만 적분  (0) 2023.12.31